W zespole „Ogród Mandelsztama” uczestniczy kilkadziesiąt osób – muzycy, poeci, tłumacze. Łączy ich wspólna idea, która brzmi: „Wszystko, co robimy, jest skierowane przeciwko wojnie i totalitaryzmowi”. Ponieważ muzycy są przeciwnikami cenzury politycznej, koncerty zespołu odbywają się w małych salach za zamkniętymi drzwiami, a nagrania są publikowane za granicą i nieoficjalnie dystrybuowane.
W utworach zespołu brzmi gitara akustyczna, gitara basowa, perkusja, mandolina i mandola. Za żeńskie partie śpiewane odpowiadają Alexandra Lastowerowa i Olga Tereszczenko, Aleksiej Karakowski wykonuje partie męskie. Autorami muzyki i kilku tekstów są Aleksiej Karakowski, Aleksandra Lastowerowa, Olga Tereszczenko, Katarzyna Miecznikowa. Ponadto wszystkich autorów tekstów można nazwać członkami zespołu; są to Tatiana Woltska, Ksenia Awgust, Inna Kwasiwka, Tatiana Drużynina i inni poeci.
Zespół został założony 4 sierpnia 2021 roku przez Aleksieja i Alexandrę; wkrótce dołączyła do nich poetka Tatiana Woltska. Muzycy zadedykowali swoją pierwszą płytę „Białe kłamstwo” ofiarom Gułagu i represji pierwszej połowy XX stulecia.
Aleksiej Karakowski o powstaniu zespołu „Ogród Mandelsztama”:
Tak się złożyło, że przez całe życie pisałem piosenki o historii mojego kraju, które zazwyczaj wykonuję z zespołem rockowym „Proisszestwie” (z rosyjskiego – „wypadek”). Latem 2021 roku nauczyłem się grać na mandolinie i zaproponowałem współpracę muzykowi i poetce Alexandrze Lastowerowej. Pierwsza próba odbyła się na brzegu rzeki Moskwy w Ogrodzie Nieskucznym. Jeszcze wtedy nie myśleliśmy, że zakładamy nową grupę muzyczną i długo wybieraliśmy dla niej nazwę. „Ogród Mandelsztama” to nazwa miejskiego ogrodu przy pomniku poety Osipa Mandelsztama, gdzie niejednokrotnie odbywały się odczyty poezji.
Tematy płyty „Białe kłamstwo” to głownie wojna domowa 1917 oraz lata represji w Związku Radzieckim. Aby własnymi słowami opowiedzieć o tych wydarzeniach, musiałem zwrócić się do funduszy Muzeum Historii Współczesnej Rosji i Muzeum Historii Gułagu. W rezultacie, oprócz własnych piosenek, napisaliśmy muzykę do zebranych przez poetę Siemiona Wileńskiego wierszy poetów-więźniów reżymu – są to Swietłana Szylina, Maria Terentiewą, Nadieżda Nadieżdina; książkę poety Wiktora Strielkowa podarował nam jego syn. Wydało nam się także stosowne użyć jako zapowiedź wiersza Władimira Buricza, który nie został represjonowany, ale był świadkiem epoki. Potem do projektu dołączyła Tatiana Woltska, petersburska poetka, której teksty o wojnie i represjach są bardzo znane. Płyta zawiera cztery utwory oparte na wierszach Tatiany, a cztery kolejne wiersze prezentowane są w jej autorskim wykonaniu z towarzyszeniem muzyki. Jest też jedyny utwór na płycie, w komponowaniu którego nikt z naszej trójki nie uczestniczył – jest to piosenka Igora Bielego, dedykowana jego pradziadkowi Naftulowi Zasławskiemu.
Album muzyczny okazał się ogromny – znalazło się tam 27 utworów o łącznym czasie trwania około godziny. W 2022 roku ukazała się płyta CD „Białe kłamstwo”. Ważne jest trzymać w rękach kawałek historii swojego kraju — czytać nazwiska dawno zmarłych ludzi, patrzeć na krajobrazy, narysowane na płycie przez Annę Karakowską, pamiętać o swojej przeszłości i nigdy o niej nie zapominać.
W sierpniu 2022 roku powstał koncertowy skład zespołu, który z sukcesem wystąpił na antywojennym festiwalu w dzielnicy Moskwy Izmajlowo (Maksym Solowiow – gitara basowa; Olga Tereszczenko – gitara, śpiew; Aleksandra Lastowerowa – śpiew; Aleksiej Karakowski – mandolina, śpiew). W grudniu 2022 roku „Ogród Mandelsztama” wystąpił w Petersburgu z Tatianą Woltską – krótko przed jej emigracją do Gruzji. Koncepcja zespołu została znacznie rozszerzona: odtąd głównym zadaniem zespołu było pisanie i wykonywanie piosenek o aktualnych wydarzeniach historycznych – na podstawie wierszy autorów „Punktu.Widzenia”. Zadaniem było także przetłumaczenie materiału na język angielski, niemiecki, polski, żeby utwory mogły być zrozumiałe dla europejskich słuchaczy. Robi to Katarzyna Miecznikowa z Hamburga.
W styczniu 2023 roku Katarzyna odwiedziła Moskwę, a zespół zwiększył swoją aktywność: zorganizowano trzy koncerty i nagrano piosenki – głównie z tekstami niemieckimi. Moskiewski muzyk Anton Aksiuk wykonał kilka piosenek jako wokalista, a Katarzyna Miecznikowa wystąpiła jako mandolinistka i wokalistka. Do grupy dołączył także białoruski perkusista Dmitrij Lawreniuk.
Aleksiej Karakowski:
To, co powstawało jako abstrakcyjna konstrukcja, nagle zaczęło oddychać i wypełniać się życiem. Wydaje się, że pierwszą rzeczą, jaką zrobiono dla zespołu, był zakup nowej mandoliny. Początkowo grałem na okropnym instrumencie z leningradzkiej fabryki, którego jedyną zaletą był kolorowy rysunek na korpusie. Na moje urodziny słuchacze zorganizowali crowdfunding i kupiono mi w Hiszpanii nową portugalską mandolinę.
Potem przyjechała Katarzyna. Znaliśmy się wcześniej tylko w Internecie, ale wszystko poszło dobrze. Wszystkie problemy zostawały rozwiązane w ten czy inny sposób. Anton Aksiuk po raz pierwszy w życiu zostawił gitarę w pociągu? Cóż, jedyna wspólna próba odbyła się bez niego, ale Antonowi udało się odszukać swój instrument. Gdzie znaleźć miejsce na próbę piosenek w języku niemieckim? W krypcie luterańskiego kościoła Piotra i Pawła – po nabożeństwie, kiedy już nikomu nie przeszkadzaliśmy.
Zupełnie różne okazały się występy w domu naszego przyjaciela (tak zwany koncert kwartirowy, czyli kwartirnik, od „kwartira” – „mieszkanie”) i w przestrzeniach kreatywnych „Toczka” oraz „Art-Izba”. W „Toczce” zebrał się tłum ludzi, ale graliśmy niewiele, w innych miejscach było odwrotnie. Nie powiedziałbym, że wszystko zostało perfekcyjnie wykonane – trochę improwizacji na scenie zawsze było. Potem był zakup drugiej, większej mandoliny – mandoly. Dowiedzieliśmy się o „Thomannie” – największym sklepie muzycznym w Europie, znaleźliśmy na ich stronie internetowej chyba idealny instrument, a potem Katarzyna wyjechała do Północnej Bawarii. Po wypróbowaniu kilku instrumentów wysyłała zdjęcia i nagrania audio do mnie w WhatsApp – a ja miałem zwykły dzień roboczy w Moskwie. Finansowo pomogli nam znów nasi wspaniali słuchacze.
Teraz muzycy pracują nad nowymi utworami i jest ich już bardzo dużo (chyba wkrótce powstanie nie jedna nowa płyta, a aż trzy). Tematami są pacyfizm, miłosierdzie, humanizm i przecież historia współczesna, niestety, pełna niewesołych wydarzeń. Część utworów jest nagrywana także w jeżyku angielskim, niemieckim oraz polskim.Jednym z ostatnich znakomitych wydarzeń artystycznych był duży koncert w klubie „Grimiorka” 8 kwietnia 2023. Wideo występów można znaleźć w serwisie YouTube. Wiosną i latem 2023 roku Aleksiej i Olga odwiedzili z koncertami dużo rosyjskich miast i miasteczek nad Wołgą, na Syberii i w innych miejscowościach.
Aleksiej Karakowski: Z mojego punktu widzenia w dzisiejszych czasach trudno jako artysta muzyczny zrobić coś wyjątkowego i oryginalnego; zawsze korzystasz z istniejących tradycji i gatunków. Cechami charakterystycznymi „Ogrodu Mandelsztama” są dwugłosia wokalne oraz brzmienie mandoliny i mandoli. Materiały do naszych piosenek bierzemy z projektu „Punkt.Widzenia” i jesteśmy bardzo wdzięczni wszystkim autorom, którzy wnieśli swój wkład.